İstanbul’da barınma krizi: Bekarlara içinden ‘duşakabin’ geçen odalar

Ahmet Serdar Ünal

2022-2023 eğitim-öğretim devrinin başlamasıyla birlikte gündemde en fazla yer eden mevzulardan biri, öğrencilerin barınma sorunu oldu. KYK yurtlarındaki kapasite azlığı, özel yurtların geçen seneye oranla iki katına çıkan fiyatları, mesken kiralarının yüzde 100’leri aşan oranlarda artması öğrencileri sıkıntı durumda bıraktı.

Peki barınma sorunu yaşayan yalnızca öğrenciler mi? Endeksa’nın 2022 yılı temmuz ayı bilgilerine nazaran İstanbul’da kira artışı bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran yüzde 164,5 oldu. Ortalama kira fiyatları da 8 bin 500 lira olarak belirtildi. Endeksa’nın öngörüsüne nazaran bu sayı yıl sonunda 10 bin lirayı aşacak. TÜİK’in ve ENAG’ın (Enflasyon Araştırma Grubu) ağustosta açıkladığı datalar, son bir yılda artan hayat pahalılığını ortaya koyuyor. TÜİK son bir yıllık enflasyon oranını yüzde 80 olarak ölçerken ENAG’ın açıkladığı sayı, yüzde 181 oldu. Barınmadan besine, ulaşımdan eğitime kadar her alanda fiyatların arttığı Türkiye’de, 5 bin 500 liralık minimum fiyatla geçinmek artık daha da güç.

Beşiktaş’ta kirası 2 bin 500 lira olan bodrum kattaki bir oda.

Bu nedenle barınma krizi yalnızca öğrencileri değil, beyaz yakalıları, çalışanları, memurları velhasıl toplumun her kesitini etkilemiş durumda. Mesken kiralamaya maddi gücü yetmeyen pek çok kişi de tahlili, ‘bekarlara’ oda kiralayan apartlarda kalmakta arıyor. İstanbul’un Beşiktaş, Levent, Beyoğlu üzere semtlerinde yer alan bu apartlardaki odaların en düşük fiyatı 2 bin 500’den başlıyor. Birden fazla bodrum katında yer alan, rutubet kokusunun hakim olduğu, içinde bir yatak ve dolabın bulunduğu, pencerenin olmadığı bu odalar için verilen ilanları yerinde gördük.

‘NORMALDE KİMSE BEĞENİP TUTMUYORDU’

İlk olarak Beşiktaş’taki bir ilanı görmeye gidiyoruz. Binanın güvenliğinden sorumlu Yasin bize odaları gösterirken şunları söylüyor: “Bu binada 70 daire var hepsi dolu şu anda. Yalnızca bodrum kattakiler kaldı tutabileceğiniz. Aşağısı biraz nemli, o nedenle koku var. Olağanda kimse beğenip tutmuyordu lakin artık güç durumdaki beşerler tutabiliyorlar.”

Beşiktaş’ta gezdiğimiz, tavanından havalandırma borusu geçen penceresiz oda.

Yasin’in açtığı odada çok ağır bir rutubet kokusuyla karşılaşıyoruz. Penceresi olmayan, yatak ve masadan ibaret karanlık bir yer. Odanın içinden ne olduğunu anlamadığımız bir boru geçiyor. Yasin şunları söylüyor: “Kirası 2 bin 500 lira, 1000 lira da depozitosu var. Mukavelelerimizi aylık imzalıyoruz. Ömür uzunluğu kalacakmışsın üzere düşünme. Şu an yer bulamamışsın işte, birkaç ay yönetim edersin burada. Bunun üzere odalarda kalan iki müşteri daha var. Biri barmen aslında yalnızca gündüz yatmak için kullanıyor odayı, oburu ne iş yapıyor bilmiyorum.”

‘MAAŞLAR MESKEN TUTMAYA YETMİYOR’

Kattaki bütün odaların ortak kullandığı banyo, epey berbat durumda. Ortak mutfak alanı olarak gösterilen yerdeyse apartman boşluğuna konmuş bir buzdolabıyla, ufak bir masa var. Yasin’e daha âlâ bir odası olup olmadığını soruyoruz. Şöyle yanıt veriyor: “Üst katlardaki odaları geçen ay öğrenciler tuttu. Daha bir sene kalırlar, boşalan oda olmaz pek. Onların kiraları 5 bin 500 lira. Pencereleri, ufak buzdolabı ve televizyonları var.”

Mutfak olarak kullanıldığı söylenen apartman boşluğundaki alan.

“Bu kiralar daha düşüktü aslında bu sene arttı. İstanbul’da kalacak hiçbir yer yok. Beşerler çaresizlikten ne bulurlarsa tutuyorlar. 12 tane binamız var bizim bu türlü. 800 kadar odanın hepsi dolu. Kalanlar genelde öğrenci, asker, polis, iş bulup İstanbul’a gelmiş beyaz yakalılar. Maaşları mesken tutmaya yetmiyor, o yüzden bu türlü odalarda kalıyorlar.”

‘KESİNLİKLE KONUK GİREMEZ’

Beşiktaş’taki binadan ayrıldıktan sonra Levent’te diğer bir ilanı görmeye gidiyoruz. Orada da durum çok farklı değil. İsminin Fatih olduğunu öğrendiğimiz misyonlu bize penceresi apartman boşluğuna bakan bir oda gösteriyor. Yeniden bir yatak, dolap ve masadan ibaret dar bir yer. Odanın içinde bir de duşakabin var. Fatih şunları söylüyor: “Oda havasız üzere duruyor fakat aslında değil. Kirası 4 bin 100 lira, 500 lira da depozitosu var. Kontrat falan imzalamıyoruz, yalnızca odayı tuttuğunuz tarihi yazıyoruz. Siz kalırken artırım gelme ihtimali var, o denli bir durumda iki hafta evvelce haber veririz”.

Beşiktaş’ta bulunan ve içinde duşakabinle 4 bin liraya kiralanan oda.

‘Güvenlikle ilgili sorun oluyor mu?’ sorumuzu ise şöyle yanıtlıyor: “Bizim iki yıldır kalan konuğumuz de var burada. Hepsi civardaki şirketlerde çalışan, iş güç sahibi beşerler. Birkaç tane de öğrenci var. Mutlaka yabancı birini almıyorum binaya. Beş dakika için bile olsa arkadaşın giremez. Her yeri de kamera ile izliyoruz. Güvenlik külfeti olmaz.”

Fatih’e nazaran, odaların durumu ve fiyatları uygun: “2018 yılından beri kiralar arttıkça bu usul odalara olan talep de artıyor. Camı açıklığa bakan odalar 4 bin 500 lira lakin hepsi dolu. Uzun müddet de boşalma ihtimalleri yok. Zira insanların gidebilecekleri bir yer yok esasen. Evlenene kadar burada yönetim ediyorlar. Öğrenci yurtları üç kişilik odalar için 5 bin lira istiyor. Onlarla kıyaslayınca bu odaların fiyatları uygun.”