ABD’de federal hükümetin 31,4 trilyon dolarlık borç limitine ulaşarak nakit derdi çekmesine çok az bir müddet kala borç limiti müzakerelerinde hala bir mutabakat sağlanamazken, analistler uzun periyodik temerrüdün ABD iktisadını işsizliğin arttığı, krediye erişimin azaldığı ve pay senedi piyasasında kayıplara neden olabileceği derin bir resesyona sürükleyeceği ihtarında bulunuyor.
ABD’nin muhtemel bir temerrüde düşmesinin, ABD tahvilleri üzerine kurulu global finansal sisteminde istikrarsızlığı tetikleyerek global iktisada de büyük ziyan vereceği uyarısı da yapılıyor.
ABD Hazinesi borç limitinin artırılmaması halinde ülkenin 1 Haziran prestijiyle ödemelerini yapamayacağına dair ikazlarını yinelerken, Beyaz Saray ile Cumhuriyetçiler ortasında haftalardır süren borç limiti müzakerelerinde hala bir mutabakata varılamadı.
Ülke tarihinde birçok kere sorun haline gelen borç limiti; yüksek enflasyon karşısında faiz oranlarının yükseldiği, resesyon beklentilerinin güçlendiği, toplumsal yardımların genişlediği ve ABD hazinesinin borçlanma maliyetlerinin arttığı bir periyotta her zamankinden daha fazla risk taşıyor.
Ekonomistler, borç limitinin artırılması yahut askıya alınması için son dakikaya kadar beklemenin bile iş dünyası ve tüketici itimadına önemli ziyanlar verebileceğini, borçlanma maliyetlerini artırabileceğini ve ABD’nin kredi notunu olumsuz etkileyebileceğine dikkati çekiyor.
ABD Hazinesi, her gün vergilerden gelir sağlıyor ve toplumsal güvenlik yardımlarından kamu hizmetlerine kadar “faturalarını” ödüyor. Sarfiyatların gelirleri aşması ve borç limiti nedeniyle borçlanmasını artıramaması durumunda sarfiyatlar lakin nakit girişi olduğu ölçüde karşılanabiliyor.
Borç limitinin artırılmaması ve harika tedbirler olarak bilinen bir dizi nakit tasarruf aracının tükenmesi halinde ABD hazinesinin, yeni borçlanma yapamayacağı için harcamalarını gerçekleştirememe külfeti yaşayabileceği belirtiliyor. Tüm yükümlülüklerini yerine getiremeyecek hazinenin, hangi ödemeleri yapacağını seçmek zorunda kalacağı kaydediliyor.
ABD’nin borçlarının geri ödemesi de zahmete girerken, ülkenin mali yükümlülüklerini yerine getirememesi durumda temerrüde düşmesi kelam konusu oluyor.
ABD Hazine Bakanlığı, borcun faiz ve anapara ödemeleri üzere belli yükümlülüklere öncelik verme kabiliyetine sahip olsa da ani bir nakit akışı sorununun, federal hükümeti kritik ödemeleri kaçırmaya yahut ertelemeye zorlayabileceği belirtiliyor.
Bu ödemelerin, toplumsal güvenlik, Medicare (65 yaş ve üstü bireyler için federal sıhhat sigortası), Medicaid (düşük gelirlilere yönelik federal sıhhat sigortası), askeri ve federal maaşlar, gazilere yönelik toplumsal yardımlar üzere neredeyse her Amerikalıyı etkileyebilecek programları içerebileceği kaydediliyor.
Federal ödemelerin yapılamamasının ülke genelinde işletmelerden emeklilere pek çok kesim üzerinde ağır bir yük oluşturabileceği belirtiliyor.
Analistler, borç limitinin aşılmasının ABD iktisadına önemli ziyan vereceği ihtarında bulunuyor. Borç limiti konusunda süregelen belirsizlik bile yatırımcılar ve pay senetleri üzerinde baskı oluşturuyor.
Kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s’e nazaran, borç limitinin bir haftadan kısa bir mühlet aşılması bile gerçek GSYH’de düşüşe, yaklaşık 2 milyon kişinin iş kaybına ve işsizlik oranının mevcut yüzde 3,5 düzeyinden yaklaşık yüzde 5’e yükselmesine neden olabilir.
Bu durumun daha yüksek faiz maliyetlerine de yol açabileceği belirtiliyor. Faiz oranlarındaki artışın Amerikalılar için konut ya da otomobil satın almayı yahut bir iş kurmak için borç almayı zorlaştıracağı belirtiliyor.
Analistler, borç limitinin uzun periyodik olarak aşılması durumunda iktisada maliyetinin daha da büyük olacağını vurguluyor.
Böyle durumda, ABD iktisadının büyüme oranının tabana vurması ve bu nedenle yaklaşık 8 milyon Amerikalının işini kaybetmesi, kredi ile borçlanma oranları keskin artması ve işsizlik oranının mevcut yüzde 3,5 düzeyinden yaklaşık yüzde 8’e yükselmesi beklenebilecek. Pay senedi piyasasında keskin düşüş ile de 10 trilyon dolarlık bir servet silinebilecek.
Oxford Economics ABD Başekonomisti Ryan Sweet, AA muhabirine, borç limitinin birkaç hafta boyunca aşılması durumunda ekonomik maliyetlerin çok büyük olacağını söyledi.
Sweet, “Borç limitinin uzun vadeli aşılması, finansal piyasa şartlarında ani bir sıkılaşmaya neden olacak, tüketicilerin ve işletmelerin krediye erişimini azaltacak, ekonomiyi resesyona sürükleyecektir. Hasebiyle tarım dışı istihdam azalacak ve işsizlik oranı bariz biçimde artacaktır.” dedi.
Bunun artan işsizliğin tüketici harcamalarını azalttığı ve daha fazla işten çıkarmalara yol açtığı bir kısır döngüyü tetikleyeceğine dikkati çeken Sweet, ayrıyeten maliye siyasetinin resesyonu ele almada yapabileceklerinin hudutlu olacağı ve tüm yükün ABD Merkez Bankası’na (Fed) yükleneceğini aktardı.
Sweet, pay senedi fiyatlarındaki düşüşün de hane halkı servetini azaltacağını belirterek, itimadın bozulacağını ve bunun tüketici harcamalarını olumsuz etkileyebileceğini söz etti.
