Milyonlarca özel dal çalışanını yakından ilgilendiren bir karara imza atan Yargıtay, İş Kanunu’ndaki amir karara nazaran iş arama müsaadesinden yararlanma çalışanın isteği kuralına bağlı tutulmadığına hükmetti. Yüksek mahkeme; talep bulunmasa da personele iş arama müsaadesi verilmesi gerektiğine, patronun bu hususta bir taktir hakkına sahip olmadığına hükmetti.
İş Mahkemesi’ne başvuran bir personel, kıdemi 5 yıldan fazla olan personelin ihbar önelinin 22 hafta olduğu ve ihbar öneli içerisinde patronun her gün günde 4 saat iş arama müsaadesi vermek mecburiyetinde olduğunun düzenlendiğini bildirdi. İş arama müsaadesi kullandırılmadan çalıştırıldığını belirten davacı emekçi, iş arama müsaadelerine ait fiyatın yüzde 100 artırımlı olarak ödenmesi gerektiğini ileri sürerek iş arama müsaadesi alacağının faiziyle davalıdan tahsilini talep etti. Davalı şirket, argümanları reddetti. Mahkeme, emekçiyi haklı buldu. Yargıtay 22. Hukuk Dariesi kararı bozdu. Tekrar yapılan yargılamada İş Mahkemesi, birinci kararında direndi. Bu kere evrak Yargıtay Hukuk Genel Şurası’na taşındı.
Kurul, adeta manifesto niteliğinde bir karara imza attı. Patron tarafından iş arama müsaadesinin kullandırılmaması ya da eksik kullandırılması halinde emekçinin iş mukavelesini derhal fesih hakkı bulunduğu hatırlatıldı. Yeni iş arama müsaadesi ihbar öneli içindeki çalışılan günler için kelam konusu olduğu vurgulandı. Kararda şöyle denildi:
“Dolayısıyla hafta tatili, ulusal bayram genel tatil günleri üzere çalışılmayan günler için patronun yeni iş arama müsaadesi vermesi ya da bu müddetlerde dahil olacak biçimde iş arama müsaadesi alacağı hesaplaması kelam konusu olmaz. Hasebiyle bu borç şahsen Kanundan kaynaklanmakta olup çalışanın patrondan iş arama müsaade isteğinde bulunması gerekmediği üzere müsaade istenmesi halinde de patronun kabul edip etmeme yetkisi bulunmamaktadır. Hususun ikinci ve üçüncü fıkralarında düzenlendiği üzere çalışanın talebi yalnızca müsaadenin kullanılma biçimi ve vakti istikametinden dikkate alınması gereken bir kuraldır. Davacının iş arama müsaadesini kullanmadığı ihbar müddetince davalı işyerinde tam gün mesai ile çalıştığı ise sabittir. Hakikaten de İş Kanunundaki amir karara nazaran iş arama müsaadesinden yararlanma çalışanın isteği şartına bağlı tutulmamıştır. Talep bulunmasa da personele iş arama müsaadesi verilmesi zarurî olup patron bu bahiste bir taktir hakkına sahip değildir. Somut olayda olduğu üzere davalı patron tarafından iş arama müsaadesinin kullanılması için yapılan bildirimler de patronu bu yükümlülükten kurtarmaz. Patronun müsaade verildiğini belirttiği gün ve saatlerde çalışılmak istenmesi durumunda çalışana iş verilmemesi gerekir. Ayrıyeten davacı emekçi bildirimlere yaptığı itirazında feshin yasaya ve işyeri uygulamasına alışılmamış olduğunu belirtmiş olup iş arama müsaadesini kullanmayı kabul etmediği istikametinde bir beyan yahut bir itiraz ileri sürmemiştir. Bu sebeple müsaadenin kullandırılması gerekirken çalıştırılan davacıya müsaade kullanmaksızın alacağı fiyata ilaveten çalıştırıldığı mühletin fiyatı de yüzde yüz artırımlı ödenmelidir. Bu sebeple emredici düzenleme gereği müsaadenin kullandırılmasının mecburî olduğunun kabulü ile alacağın karar altına alınması gerektiğini karara bağlayan direnme kararında bir isabetsizlik bulunmamaktadır.”
(Süleyman Aydın – İHA)