İSTANBUL (İGFA) – 2004 yılında kurulan ve bu yıl kuruluşunun 20’nci yılını kutlayan TÜRKONFED’in Olağan Genel Konsey Toplantısı, “Cumhuriyetin İkinci Yüzyılında Ana Rota Eğitim” teması ile düzenlendi. Yönetim Kurulu Lideri Süleyman Sönmez’in bir kere daha seçilerek inanç tazelediği toplantıya TÜSİAD Başkanı Orhan Turan başta olmak üzere iş dünyası ve sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ile akademisyenler iştirak gösterdi.
Konuşmasına kongreden bir gün evvel kutlanan 8 Mart Dünya Bayanlar Günü iletisi ile başlayan Sönmez, “Türkiye’de bayanlar ekonomik, siyasi ve toplumsal hayata iştirak konusunda dezavantajlı. 2019 yerel seçimlerinde seçilen belediye liderlerinin yalnızca yüzde 3’ü kadındı. 31 Mart seçimleri için açıklanan adaylara baktığımızda da tablonun pek değişmeyeceğini görüyoruz. Halbuki cinsiyet eşitsizliği, ülkemizi kalkınma yolunda geriye çeken eşitsizliklerden biri” dedi.
Türkiye’deki en büyük eşitsizliklerden birinin de gelir dağılımında yaşandığına dikkat çeken Sönmez şunları söyledi; “Anadolu’da bir kelam vardır: ‘Komşun açken tok yatılmaz.’ Lakin gelir dağılımı dataları bunun tam aksine işaret ediyor. Türkiye genelinde varlıklı ve fakir ortasındaki uçurum büyüyor. Yani gelir adaletsizliği alarm veriyor. 65 yaş üstü kümede yoksulluk yahut toplumsal dışlanma riski altında olanların oranında da bilhassa geçtiğimiz yıl keskin bir sıçrama yaşandı. Eşitsizlik, bölgesel dağılımda ve bölgelerin kendi içinde de kendini gösteriyor. En güçlü bölgenin en varlıklı yüzde 10’u ile en fakir bölgenin en fakir yüzde 10’u ortasında 55 kat fark var. Güçlü bölgeler daha güçlü, fakir bölgeler daha fakir oluyor. Bu fark da toplumsal yapıyı tahrip ediyor, ülke olarak birlik hissini zedeliyor. Bu nedenle daha adaletli paylaşımı sağlamalıyız.” Sönmez, bölgeler ortası gelişmişlik farkının lokal seçimlerin de değerli bir gündem hususu olması gerektiğini zira mahallî yöneticilerin, ulusal ve mahallî seviyede uygulanacak siyasetlerin uyumu sağlamakla vazifeli olduğunu belirtti.
“Yüksek enflasyon ülke iktisadının kimyasını bozuyor, hepimiz kaybediyoruz”
Gelir dağılımında bozulmaya yol açan faktörlerin başında yüksek enflasyon ve refah üretmeyen büyümenin geldiğini tabir eden Sönmez, “Türkiye yüksek enflasyonun istisna değil kural olduğu bir ülke. Enflasyonist ortamda nasıl iş yapmak gerektiğini mecburen öğrendik. Lakin yüksek enflasyon ülke iktisadının kimyasını bozuyor. Bizi düşük gelir düzeyine, teknolojiye ve rekabetçiliğe hapsediyor. Sonuçta ülke kaybediyor, hepimiz kaybediyoruz. Bu nedenle en büyük öncelik enflasyonun düşürülmesi olmalıdır. Bu da her şeyden evvel gerçek siyasetler ve liyakatli takımlar gerektirir. Bu şartları sağlamış durumdayız. Umudumuz, Merkez Bankasının öngörüleri doğrultusunda enflasyonun denetim altına alınmasıdır. Öte yandan 2023 son çeyrek sayılarına nazaran tüketim artışı yüzde 9,3 iken bu artış endüstride 1,9, tarım ve hayvancılıkta ise sadece yüzde 0,5 olarak gerçekleşti. Enflasyonu düşüreceksek üretim ve tüketim ortasındaki bu büyük makası kapatmak gerekiyor” diye konuştu.
“Cumhuriyetin ikinci yüzyılında ana rotamız eğitim olacak”
Üretim yapısında dönüşüm sağlanması için iktisat dışında da yapılması gerekenler olduğunu vurgulayan Sönmez şöyle devam etti; “‘Orta Gelir’ tuzağını aşmanın yolu ‘Orta Demokrasi’ ve ‘Orta Eğitim’ tuzaklarını aşmaktan geçiyor. Her şeyden evvel de hukukun üstünlüğü ve yargı bağımsızlığının sağlanması geliyor. Başka taraftan Anadolu’yu gezdiğimizde iş insanlarının en çok yakındıkları hususlardan birinin insan kaynağı zahmeti olduğunu görüyoruz. Bu da direkt olarak eğitimle ilgili bir husus. Gençlerimize eğitimde fırsat eşitliği sağlayamazsak ülkemizi dünyada yeni şekillenmekte olan ekonomik mimariye hazırlayamayız. Eğitimin temel amacı, gençlere yeni çağın temel marifetlerini kazandırmak olmalı. Geçmişin temel bilgi alanları üzerine kurulu olan eğitim artık demode oldu. Bugün yapay zeka uygulamalarına ve dijital teknolojilere alan açmak gerekiyor. Beklentimiz, çağın gerektirdiği marifetlere ve yetkinliklere sahip kuşaklar yetiştirmek. Bunun da tek bir yolu var: Laiklik ve bilimsellik prensiplerinden hiçbir ödün vermemek. Bu nedenle Cumhuriyetimizin ikinci yüzyılında ana rotamızı eğitim olarak belirledik ve bu doğrultuda çalışmalar gerçekleştireceğiz.”
“Küresel sistemdeki değişimi fırsata çevirebiliriz”
İki kutuplu dünyanın yerini çok kutuplu dünyaya bıraktığını belirten Sönmez, “Türkiye iki kutuplu bir dünyada köprü rolü oynamıştı. Artık sahnede Brezilya, Hindistan, Rusya, Çin, Orta Doğu Ülkeleri üzere birçok güçlü aktör var. Güç dengelerindeki değişimin yanı sıra iklim krizinden göç dalgaları ve toplumsal hareketlere uzanan çok sayıda risk ve tehditle de çaba etmek gerekiyor. Aslında bu süreçte Türkiye’nin önünde değerli fırsatlar var. Global sistemdeki değişimi fırsata çevirip, yeni bir kalkınma atağı başlatabiliriz” biçiminde konuştu. Sönmez ayrıyeten Türk iktisadının belkemiği olan İstanbul’un zelzeleye hazırlanmasının bölgesel gelişmeyi sağlayacağını, ülke riskini azaltacağını ve öbür kentlerin İstanbul’dan çıkacak dallara mesken sahipliği yapmasını sağlayacağını, bu nedenle lokal seçimin bir öbür kıymetli gündem unsurunun de ‘kentleri sarsıntıya hazırlamak’ olması gerektiğini kelamlarına ekledi.
TÜSİAD Başkanı Orhan Turan ise “Dünya iktisadında büyümenin düştüğü ve ticaretin yavaşladığı bir atmosferde makroekonomide öngörülebilirlik sağlamak ve TL’nin pahasına istikrar getirmek gerekiyor. Enflasyonla çabayı güçlendirmek önceliğimiz. Merkez Bankası’nın, yüksek enflasyonun denetim altına alınması için başlattığı nakdî sıkılaştırma sürecinin devam etmesi gerektiğini düşünüyoruz. Dış ticaret açığının güzelleşme eğilimine girmesini de iktisatta dengelenme sürecinin bir göstergesi olarak görüyoruz” dedi.
Turan konuşmasına şöyle devam etti; “Gençlerimize dijital çağın aradığı niteliklere sahip olmalarını sağlayacak güzel bir eğitim veremezsek, yeni teknolojik ihtilali yakalayamayacak ve münasebetiyle geleceğin dünyasında hak ettiğimiz yeri alamayacağız. Eğitim müfredatımızı çocuklarımıza 21. yüzyıl hünerlerini kazandıracak formda güncellemeli ve tüm çocuklarımız için fırsat eşitliği sağlamalıyız. Eğitim müfredatını yenilerken, laiklik ve bilimsellik prensiplerini temel almalıyız.”
15. Olağan Genel Şura Toplantısı’nda tıpkı vakitte tüzük değişikliği de yapılarak, TÜRKONFED’in açık isminin “Türk İş Dünyası Konfederasyonu” olarak değiştirilmesine oy birliğiyle karar verildi. Konfederasyonun kısa ismi olan “TÜRKONFED” markası ise birebir biçimde kullanılmaya devam edilecek.