Türkiye’nin eski Washington Büyükelçisi Namık Tan, Türkiye’nin Rus üretimi hava savunma sistemi S-400 alarak ABD tarafından F-35 savaş uçağı programından çıkarılmasının, “son 100 yılda cumhuriyete verilmiş en ağır ziyanların başında geldiğini” tabir etti.
Twitter üzerinden paylaşımlarda bulunan Tan, “Tabii, S-400’ler uğruna F35 projesinden dışlanmamızın en değerli sonuçlarından biri de, ABD’yle ikili bağlarımızda ve bu çerçevede, daha geniş dış bağlantılar yumağında müsabakaya devam ettiğimiz gereksiz dar boğazlardır” yazdı.
“Yine vurgulamakta fayda görüyorum, F35 projesinin uzun vadede Türkiye’ye sağlayacağı temel katma kıymet, teknoloji transferi ve high-tech beşinci jenerasyon tayyare inşa yeteneği kazandırmasıydı” diye Tan, F-35 ortak üretim programı için yapılan muahedenin ABD’den çok Türkiye’ye yarar sağladığına işaret etti.
Tan, “S-400 diye, hangi ticari menfaatler karşılığında tedarik edildiği meşkûk ve TSK’ya sağlayacağı taktik katma bedel çok tartışmalı bir tedarik uğruna F35’den dışlanmak, kanımca son 100 yılda bu cumhuriyet’e verilmiş en ağır ziyanların başında gelir” kıymetlendirdi.
Tan’ın twitter üzerinden yaptığı ‘flood’ şöyle:
“ABD’nin öbür devletlerle bugüne kadar imzaladığı askeri işbirliği muahedeleri tarihinde, toplam satış bedeli kadar off-set karşılığı olan, üstelik uçak gövdesinin ve motorun birçok modülü ile orta gövde üzere hücre imalatını da kapsayan standart dışı bir muahede varsa o da bizim ABD ile F35 için yaptığımız mutabakattı.
Dönemin siyasi havası içinde, bizim hava kuvvetlerinin güçlendirilmesi gayesinin ötesinde iktisada yük olmama, teknolojik dayanak üzere konular da dikkate alınarak yapılmış bu avantajlı mutabakatın Senato’da görüşüldüğü toplantıda, dışişleri/savunma komitesi başkanı, hatırladığım kadarıyla, ‘Önemli müttefik Türkiye’nin askeri gücünün pekiştirilmesi hedefine matuf bu projeyi destekliyorum. Bununla birlikte, Kongre üyeleri de, Sn Lider da, hepimiz neden ABD’nin dış ticaretinde daima açık verdiğini sorguluyoruz lakin, olumsuz gidişatı değiştirecek hiçbir önlem almıyoruz. F35 uçaklarının Türkiye’ye verilmesini de destekliyorum. Lakin, mevzuya ticari açıdan bakınca, bu offset muahedesinden mali olarak karlı çıkan taraf, ABD değil, Türkiye’dir’ demişti.
T.C. tarihinde askeri yahut ticari işbirliği bakımından F35 mutabakatı kadar avantajlı ikinci bir mutabakat yoktur. Üstelik, F35’in hava kuvvetlerine sağlayacağı harekât katma kıymeti yanında, birinci muahedede maksat gösterilen 100 adet konvansiyonel iniş kalkışlı F35’in yanı sıra 25-30-40 kadar da (Anadolu gemisinden iki adet envantere alınması gayesi doğrultusunda ik gemide toplam 40 kadar) dikine iniş kalkış yapan F35’in de envantere alınması hedefleniyordu. Bu muhtevasyla F35 projesi Türkiye’ye yalnızca askeri değil siyasi kuvvet çarpanı tesiri de yapıyordu.
Yine vurgulamakta fayda görüyorum, F35 projesinin uzun vadede Türkiye’ye sağlayacağı temel katma kıymet, teknoloji transferi ve high-tech beşinci jenerasyon tayyare inşa yeteneği kazandırmasıydı. TUSAŞ yöneticilerinin, biraz da mahcup ve suçluluk duygusu içinde söz ettikleri, “Milli muharip uçak projesini F35 offset muahedesinin sağladığı teknoloji transferinin de katkısıyla gerçekleştiriyoruz” şeklindeki sözleri, aslında F35 projesinin gerçek faydasına ışık tutuyor.
S400 diye, hangi ticari menfaatler karşılığında tedarik edildiği meşkûk ve TSK’ya sağlayacağı taktik katma paha çok tartışmalı bir tedarik uğruna F35’den dışlanmak, kanımca son 100 yılda bu Cumhuriyet’e verilmiş en ağır ziyanların başında gelir.
Tabii, S400’ler uğruna F35 projesinden dışlanmamızın en kıymetli sonuçlarından biri de, ABD’yle ikili bağlantılarımızda ve bu çerçevede, daha geniş dış bağlar yumağında müsabakaya devam ettiğimiz gereksiz dar boğazlardır.”